تعریف اختلال شخصیت
5-DSM اختلال شخصیت (Personality Disorder) را اینگونه تعریف می کند: مجموعه ای بادوام از تجربه های درونی و رفتارها که با آنچه از فرهنگ و جامعه فرد انتظار می رود بسیار تفاوت دارد، فراگیر و انعطاف ناپذیر است، در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع شده است، در طول زمان ثبات دارد، و به رنج یا نابسامانی منجر می شود.
دو مورد از شناخته شده ترین انواع اختلالات، اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند. ویژگی های اصلی اختلال شخصیت مرزی عبارتند از تغییرات خلقی شدید و مرتب، أعمال بی فکرانه و بی پروا، انفجارهای عصبی، و عقاید متغیر درباره خود.
خصوصیات اصلی اختلال شخصیت ضداجتماعی عبارتند از:
بی تفاوتی دایمی در مقابل احساسات و حقوق دیگران، عدم پشیمانی، اعمال بی فکرانه و بی پروا، تلاش برای رسیدن به اهداف خود به هر قیمتی که هست، مبتلایان به اختلال شخصیت ضداجتماعی، گاهی سوسیویت (sociopath) یا سایکوپت (psychopath) نامیده می شوند.

افراد مبتلا به اختلالات شخصیت
افراد مبتلا به اختلالات شخصیت همیشه انکار می کنند که مشکل روانی دارند، متوجه نیستند که رفتارشان خلاف هنجارهای اجتماعی و فرهنگی است، و مشکلات روانی را به روش های فکری و رفتاری انعطاف ناپذیر خود مربوط نمیدانند. در نتیجه، درمان این اختلالات بسیار دشوار است زیرا در آنها روش های فکری و رفتاری بسیار ثابت و انعطاف ناپذیر وجود دارد.
همانطور که خواهیم دید، بسیاری از اختلالات شخصیت با اعتماد به نفس ضعیف یا ناپایدار ارتباط دارند و با بعضی اختلالات روانی، به ویژه افسردگی و اختلالات اضطرابی، کاموربیدیتی زیادی نشان میدهند. علاوه بر آن، کاموربیدیتی بعضی اختلالات روانی با اختلالات شخصیت باعث می شود که درمان آنها بسیار دشوارتر شود.
بر خلاف بسیاری از اختلالات روانی، که افراد ابتدا سالم هستند ولی بعدا به بیماری روانی مبتلا میشوند و می توان آنها را به طور موفقیت آمیز درمان کرد (یا حداقل، تحت کنترل در آورد)، اختلالات شخصیت معمولا از کودکی آغاز می شوند و در مقابل روان درمانی مقاومت می کنند. این موضوع باعث شده است که بررسی نظریه پردازان اعتقاد داشته باشند که اختلالات شخصیت اختلالاتی گسسته و جداگانه نیستند، بلکه ابعاد افراسی شخصیت عادی، یعنی افراطی ترین حالت شیخصیت عادی را نشان می دهند.
افراطی ترین حالات شخصیت گاهی در اطرافیان خود ما نیز دیده می شود، افرادی که در بعضی شرایط، صفاتی نشان می دهند که می توان آنها را به اختلالات شخصیت ربط داد (مثل نوسانات خلقی، رفتارهای بی فکر و بی پروا (ایمپالسیو)، رفتارهای پارانوئیدی، فقدان شعور اجتماعی)، این پدیده نشان می دهد که اختلالات شخصیت ممکن است اختلال نباشند، بلکه صرفا نشان دهنده ابعاد افراطی خصوصیات شخصیتی عادی باشند، مشکل دیگر این است که در اکثر اختلالات شخصیت خصوصیات مشترکی وجود دارد که تا حدی همپوشانی نشان می دهند (مثل رفتارهای ایمپالسیو، اعتماد به نفس ضعیف)، و توصیه می شود که روان شناسان بالینی در هر درمانجو فقط یک اختلال شخصیت دیاگنوز کنند (او را مبتلا به بیش از یک اختلال شخصیت اعلام نکنند).



اختلال شخصیت یا صفات شخصیتی
همه مردم یک مجموعه صفات شخصیتی مختص به خود دارند، که از روی آن توصیف می شوند، اما همه مردم اختلال شخصیت ندارند. تفکیک صفات شخصیتی و اختلالات شخصیت بسیار اهمیت دارد، هم برای دیاگنوز و هم برای درمان. تشخیص این که سبک و استایل شخصیتی فرد در کدام نقطه انعطاف ناپذیر و ناسازگارانه می شود بسیار اهمیت دارد زیرا این دو معیار، معیارهایی هستند که بر اساس آنها تصمیم می گیریم و اعلام می کنیم که فرد مورد نظر اختلال شخصیت دارد یا نه.
یک موضوع مهم دیگر، تفکیک وضعیت یا حالت بالینی (clinical state) از صفت شخصیتی (trait) است. وضعیت یا حالت (state) اشاره دارد به بروز، ظهور، تجلی، و نمایش یکی از خصوصیات شخصیتی که با یک شرایط و یک موقعیت خاص، یک عارضه بالینی، یا یک دوره زمانی مرتبط است.
برای مثال ، جرج، که معمولا خونسرد و آرام است، هر وقت تحت استرس قرار می گیرد از لحاظ هیجانی بی ثبات می شود. در چنین مواقعی او به دیگران می پرد، و بين ناز کشیدن از دیگران و پارس کردن به آنها نوسان دارد. رفتار جرج تابع رویدادهای فعلی زندگی او هستند و یک تغییر وابسته به حالت (وابسته به وضعیت) محسوب می شوند نه روش خاص او در برخورد با دنیا و اطرافیان. در این باره، گفته می شود که رفتار او ایگو- دیستونیک است، یعنی، به وضوح متفاوت با خصوصیات معمولی اوست.
اما صفت شخصیتی یا trait به روش خاص و اختصاصی فرد در برخورد با دنیا اشاره دارد. صفت شخصیتی معمولا در طول زمان یکسان می ماند (ثبات زمانی، temporal stability دارد)، و در مقابل همه رویدادها و در همه موقعیت ها یکسان است (یکنواختی یا ثبات میان - موقعیتی ).
برای مثال، اگر رفتار جرج معمولا و در اکثر موقعیتهای غیرقابل پیش بینی است و نوسان زیادی دارد، و اطرافیان او را فردی نامتعادل می دانند که دوستی و دشمنی او را نمی توان پیش بینی کرد، این رفتار او را می توان اختلال شخصیت محسوب کرد. در این وضعیت، رفتار جرج ایگو سینتونیک است، یعنی، به طور مستقیم با شخصیت اصلی او ارتباط دارد.
اگر به مشاهده رفتار جرج در زمان های مختلف بپردازیم و متوجه شویم که هیجان های او، در مقایسه با هیجان های دوستانش، نوسان بیشتری دارند، چند نوع توضيح امکان پذیر خواهد بود:
(1) نوسان هیجانی او ممکن است برای خود یا اطرافیانش هیچ رنج و ناراحتی (دیسترس) روانی شدید یا معناداری ایجاد نکنند، بلکه صرفا منعکس کننده یکی از جنبه های شخصیت منحصر به فرد (متفاوت) او باشند.
(۲) در مشاهده خود از رفتار جرج، ممکن است اطلاعات مهمی به دست آوریم. برای مثال، ممکن است متوجه شویم که جرج اخيرا بسیار ناراحت است زیرا در محل کار مشکلات فراوانی دارد. بعد از ارزیابی بالینی دقیق و جامع، ممکن است او مبتلا به افسردگی عمده تشخیص داده شود.
(۳) احتمال سوم این است که نوسان هیجانی جرج منعکس کننده روش همیشگی و جا افتاده او برای تعامل با دنیا و اطرافیان باشد، روشی که باعث شده است دوستان خود را از دست بدهد، رابطه اش با اعضای خانواده اش شکر آب باشد، و دایما شغل خود را از دست بدهد. در این مورد، می توانیم بگوییم که جرج اختلال شخصیت دارد.

تعریف صفات شخصیتی 
به طور کلی، اختلالات شخصیت با صفات شخصیتی تعریف می شوند و 5-DSM صفات شخصیتی را اینگونه تعریف می کند: روش های همیشگی برای رابطه برقرار کردن با، تفکر درباره، و ادراک محیط اطراف و خود، که در مجموعه گسترده ای از موقعیت های شخصی و اجتماعی نشان داده می شوند.

معیارهای کلی 5-DSM برای اختلال شخصیت

A . الگو (روند، یا مجموعه ای) پایدار از تجربه های درونی و رفتارها که با آنچه از فرهنگ فرد انتظار می رود بسیار متفاوت است (تفاوت آن قابل ملاحظه است). این مجموعه با الگوی تجربه ها و رفتارها در دو حوزه یا بیشتر از موارد زیر مشاهده می شود: 1) شناخت (cognition، روشهای ادراک خود، دیگران، و رویدادها) 2) عاطفي (affectivity، دامنه، شدت، تغییر، و بجا بودن واکنش های هیجانی) 3) عملکرد میان فردی (interpersonal functioning) 4) کنترل تکانه (impulse control) B . این الگوی پایدار غیرقابل انعطاف است و دامنه وسیعی از موقعیت های شخصی و اجتماعی را در بر می گیرد. C . این الگوی پایدار به رنج شخصی یا نابسامانی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا سایر زمینه های مهم زندگی منجر می شود. D . این الگو ثبات دارد، به مدت طولانی ادامه می یابد، و شروع آن در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی بوده است. E . این الگوی پایدار را نمی توان به صورت تجلی (تظاهر) یا پیامد یک اختلال روانی دیگر بهتر توضیح داد. F . این الگوی پایدار را نمی توان به آثار فیزیولوژیک یک ماده (مثلا، مواد سؤمصرفی، یا داروهای تجویزی) یا یک عارضه پزشکی دیگر نسبت داد.

طبقه بندی اختلالات شخصیت
انواع اختلالات شخصیت 5-DSM بر اساس شباهت های توصیفی اختلالات شخصیت، آنها را به سه گروه تقسیم می کند .
افراد مبتلا به اختلالات گروه A (اختلالات شخصیت پارانوئید، اسکیزوئید، و اسکیزوتایپال) معمولا عجیب و غریب به نظر می رسند .
افراد مبتلا به اختلالات گروه B (اختلالات شخصیت آنتی سوشال (ضداجتماعی)، بوردرلاین (مرزی)، هیستریونیک (هنرپیشه)، و نارسیستیک (خودشیفته)) که آنها معمولا دراماتیک، هیجانی، یا غیرقابل پیش بینی به نظر می رسند .
اختلالات گروه C شامل اختلالات شخصیت اجتناب گر، وابسته، و وسواسی- اجباری است. وجه اشتراک این اختلالات، ترس و اضطراب است .

---

مشاهده ی سایر اختلالات روانشناختی بر اساس dsm-5 در وبسایت مجله ی روانشناسی

---

مشاورفا وبسایتی برای پرسش و پاسخ مشکلات روانشناختی ، فایل های صوتی روانشناسی ، مقالات بروز روانشناسی و معرفی فیلم های روانشناختی .